Ja, my, oni - Poradnik Psychologiczny POLITYKI – e-wydanie – Psychologia i polityka

Kryzys, czy już samo jego widmo, nikogo nie pozostawia psychicznie obojętnym. Nie chodzi nawet o strach przed konkretnym zagrożeniem - niewypłacalnością kredytową, utratą pracy czy majętności, ale o dotykający teraz wiele osób lęk - tym bardziej wyniszczający, im bardziej jego powód jest nieuchwytny, trudny do nazwania. Nie przypadkiem filozofowie, ekonomiści, socjolodzy dostrzegają nie tylko załamanie ekonomicznej sprawności świata zachodniego, do którego 20 lat temu Polska dołączyła, ale też korozję obowiązującej tu wizji człowieka. Jest tak, jakby jakiś dewastujący wirus dotknął nie tylko świata finansów, lecz wielu - wydawałoby się - oczywistych wartości, które człowiek nowoczesny powinien wyznawać, i celów, do których powinien dążyć.

Powszechny stan niepokoju i zagubienia ma swoje uzasadnienie, jeśli bowiem kryzys coś boleśnie obnaża, to właśnie miałkość celów, napędzających bodaj większość z nas przez ostatnie lata. Praca, kariera, budowa domu, samochód, lokata, kredyt... Bardziej niż sobą człowiek bywał klientem, pracownikiem, szefem. Widział nie tyle siebie, ile siebie w relacji z bankiem, z firmą, ze swoim społecznym otoczeniem. Zagonił się w niekończącym się wyścigu, zatopił we wszechobecnej konkurencji. A teraz pryskają rozmaite iluzje, przede wszystkim zaś ta, że na zgromadzeniu zestawu dóbr konsumpcyjnych i prestiżu da się zbudować życiową satysfakcję.

Więc naturalne, że tylu z nas potrzebuje pocieszenia, oparcia, poczucia sensu. Gdzie indziej ich szukać, jak nie w sobie i wśród najbliższych? W tym właśnie nasze wydawnictwo ma pomóc.

Polityka wydaje od bez mała trzech lat cieszący się uznaniem czytelników dodatek Pomocnik Psychologiczny. Staramy się łączyć tam nowoczesną, akademicką wiedzę psychologiczną z nienarzucającym się poradnictwem, a przede wszystkim służyć czytelnikom pomocą przy autorefleksji. Teraz postanowiliśmy tę wiedzę wzbogacić, uzupełnić i uporządkować tak, by ułożyła się ona w systematyczny i przystępny wykład tego, co dziś wiadomo o człowieku. Zróbmy więc sobie antrakt na zastanowienie się nad sobą.

To, z czego powstałeś, zależy od genetyki, w co się obrócisz – od polityki. Aforyzm Stanisława Jerzego Leca powinien w tym roku zawisnąć na stałe nad lokalami wyborczymi w Polsce. Ku zachęcie dla tych, którzy pójdą głosować w majowych wyborach prezydenckich, a jesienią – w parlamentarnych. A także pod rozwagę tym wszystkim uprawnionym do głosowania Polakom, którzy elementarnego udziału w demokracji sami sobie odmawiają, chlubiąc się niekiedy swoją apolitycznością. Polityka naraziła się Polakom. Jałowość i agresja sporów, mały format wielu aktorów życia publicznego, afery, podsłuchy, drogie zegarki, tanie zagrywki… Owszem, jako wyborcy i rządzeni mamy prawo do rozczarowania tym, jakże często, kiepskim spektaklem. Ale jeśli jesteśmy ludźmi wolnymi i myślącymi, jeśli tli się w nas jeszcze coś, co bez zbędnej obawy o patos nazwać należy obywatelską odpowiedzialnością, to powinniśmy starać się rozumieć politykę. Dociekliwie szukać odpowiedzi na pytania, jak w dzisiejszym świecie ta gra się odbywa? Kto rozdaje role? Jakich używa sztuczek? Jak posługuje się emocjami tłumów i żeruje na lękach obywateli? Jak odróżnić godnego zaufania lidera od kukły wypreparowanej przez speców od wizerunku? Psychologia już ponad wiek temu nierozerwalnie związała się z polityką. Z jednej strony coraz precyzyjniej objaśnia mechanikę władzy. Z drugiej – dostarczyła polityce owych speców od kuglarstwa, dała w ręce kapitalne narzędzia budowania zbiorowych emocji i przekonań. Kierujemy to specjalne, dużo obszerniejsze niż zwykle, wydanie „Poradnika Psychologicznego” do rąk naszych czytelników z poczuciem potrójnego zobowiązania. Raz – jako się rzekło – to rok wyjątkowej zbieżności najważniejszych wyborów w naszym państwie. Dwa – wyspa liberalnej demokracji zachodniej wydaje się coraz szczelniej otaczana pierścieniem despotii, fanatyzmów, terroryzmów. Trzy wreszcie – zajmowaliśmy się w dotychczasowych 17 zeszytach rozmaitymi istotnymi tematami – od miłości, przez wychowanie dzieci, po przypadłości psychiczne; nadszedł wyjątkowy moment, by wydawnictwo tygodnika POLITYKA sferą psychopolityki zajęło się w sposób kompletny i wyczerpujący. Polecamy lekturę 50 artykułów i wywiadów z nadzieją, że większość naszych czytelników podziela pogląd Stanisława Jerzego Leca. Genetyka uczyniła człowieka gatunkiem społecznym, a tam gdzie zbierze się choćby garstka osobników gatunku społecznego, tworzy się hierarchia, dominacja, władza. Polityka. Nie da się uciec od polityki. Apolityczność jest iluzją. Jerzy Baczyński, redaktor naczelny „Polityki” Ewa Wilk, redaktor naczelna „Poradnika Psychologicznego”