Ja, my, oni - Poradnik Psychologiczny POLITYKI – e-wydanie – Jak się dogadać

Kryzys, czy już samo jego widmo, nikogo nie pozostawia psychicznie obojętnym. Nie chodzi nawet o strach przed konkretnym zagrożeniem - niewypłacalnością kredytową, utratą pracy czy majętności, ale o dotykający teraz wiele osób lęk - tym bardziej wyniszczający, im bardziej jego powód jest nieuchwytny, trudny do nazwania. Nie przypadkiem filozofowie, ekonomiści, socjolodzy dostrzegają nie tylko załamanie ekonomicznej sprawności świata zachodniego, do którego 20 lat temu Polska dołączyła, ale też korozję obowiązującej tu wizji człowieka. Jest tak, jakby jakiś dewastujący wirus dotknął nie tylko świata finansów, lecz wielu - wydawałoby się - oczywistych wartości, które człowiek nowoczesny powinien wyznawać, i celów, do których powinien dążyć.

Powszechny stan niepokoju i zagubienia ma swoje uzasadnienie, jeśli bowiem kryzys coś boleśnie obnaża, to właśnie miałkość celów, napędzających bodaj większość z nas przez ostatnie lata. Praca, kariera, budowa domu, samochód, lokata, kredyt... Bardziej niż sobą człowiek bywał klientem, pracownikiem, szefem. Widział nie tyle siebie, ile siebie w relacji z bankiem, z firmą, ze swoim społecznym otoczeniem. Zagonił się w niekończącym się wyścigu, zatopił we wszechobecnej konkurencji. A teraz pryskają rozmaite iluzje, przede wszystkim zaś ta, że na zgromadzeniu zestawu dóbr konsumpcyjnych i prestiżu da się zbudować życiową satysfakcję.

Więc naturalne, że tylu z nas potrzebuje pocieszenia, oparcia, poczucia sensu. Gdzie indziej ich szukać, jak nie w sobie i wśród najbliższych? W tym właśnie nasze wydawnictwo ma pomóc.

Polityka wydaje od bez mała trzech lat cieszący się uznaniem czytelników dodatek Pomocnik Psychologiczny. Staramy się łączyć tam nowoczesną, akademicką wiedzę psychologiczną z nienarzucającym się poradnictwem, a przede wszystkim służyć czytelnikom pomocą przy autorefleksji. Teraz postanowiliśmy tę wiedzę wzbogacić, uzupełnić i uporządkować tak, by ułożyła się ona w systematyczny i przystępny wykład tego, co dziś wiadomo o człowieku. Zróbmy więc sobie antrakt na zastanowienie się nad sobą.

Mówić. Człowiek jest jedynym gatunkiem obdarzonym umiejętnością wypowiadania słów i zdań, układania ich w długie narracje, operowania pojęciami abstrakcyjnymi, metaforą, żartem słownym. Jego mózg potrafi w błyskawicznym tempie przełożyć na słowa intencje czy subtelne stany emocjonalne. I cóż z tego. Wcale niełatwo ludziom się skomunikować. Wyrazić komunikat – tak. Postawić na swoim – owszem. Wykrzyczeć swoje racje, nawrzeszczeć, zabulgotać…

Mamy trudności z dogadaniem się. Z dziećmi, z rodzicami, z partnerami. Mamy z tym problemy w życiu zawodowym i politycznym. Zwłaszcza dziś w Polsce można odnieść wrażenie, że ludzie zaczynają mówić w dwu osobnych polszczyznach (żyjemy w jednym kraju – zabawna zbieżność fonetyczna – jak PiS z KOD-em). Ale to nie tylko polski i nie tylko polityczny problem. Coś się dzieje z ludzką cywilizacją, że wypełnia ją wszechogarniający jazgot. Niespecjalnie pomagają naszemu gatunkowi coraz fantastyczniejsze narzędzia komunikacji – możemy dzięki sieci w sekundę połączyć się z drugim człowiekiem, gdziekolwiek on jest na świecie, a i tak wielu używa tego narzędzia wyłącznie po to, by na kogoś zawarczeć, w jakiejś sprawie zaburczeć, coś nieistotnego wymruczeć.