Ja, my, oni - Poradnik Psychologiczny POLITYKI – e-wydanie – Dobrostan

Kryzys, czy już samo jego widmo, nikogo nie pozostawia psychicznie obojętnym. Nie chodzi nawet o strach przed konkretnym zagrożeniem - niewypłacalnością kredytową, utratą pracy czy majętności, ale o dotykający teraz wiele osób lęk - tym bardziej wyniszczający, im bardziej jego powód jest nieuchwytny, trudny do nazwania. Nie przypadkiem filozofowie, ekonomiści, socjolodzy dostrzegają nie tylko załamanie ekonomicznej sprawności świata zachodniego, do którego 20 lat temu Polska dołączyła, ale też korozję obowiązującej tu wizji człowieka. Jest tak, jakby jakiś dewastujący wirus dotknął nie tylko świata finansów, lecz wielu - wydawałoby się - oczywistych wartości, które człowiek nowoczesny powinien wyznawać, i celów, do których powinien dążyć.

Powszechny stan niepokoju i zagubienia ma swoje uzasadnienie, jeśli bowiem kryzys coś boleśnie obnaża, to właśnie miałkość celów, napędzających bodaj większość z nas przez ostatnie lata. Praca, kariera, budowa domu, samochód, lokata, kredyt... Bardziej niż sobą człowiek bywał klientem, pracownikiem, szefem. Widział nie tyle siebie, ile siebie w relacji z bankiem, z firmą, ze swoim społecznym otoczeniem. Zagonił się w niekończącym się wyścigu, zatopił we wszechobecnej konkurencji. A teraz pryskają rozmaite iluzje, przede wszystkim zaś ta, że na zgromadzeniu zestawu dóbr konsumpcyjnych i prestiżu da się zbudować życiową satysfakcję.

Więc naturalne, że tylu z nas potrzebuje pocieszenia, oparcia, poczucia sensu. Gdzie indziej ich szukać, jak nie w sobie i wśród najbliższych? W tym właśnie nasze wydawnictwo ma pomóc.

Polityka wydaje od bez mała trzech lat cieszący się uznaniem czytelników dodatek Pomocnik Psychologiczny. Staramy się łączyć tam nowoczesną, akademicką wiedzę psychologiczną z nienarzucającym się poradnictwem, a przede wszystkim służyć czytelnikom pomocą przy autorefleksji. Teraz postanowiliśmy tę wiedzę wzbogacić, uzupełnić i uporządkować tak, by ułożyła się ona w systematyczny i przystępny wykład tego, co dziś wiadomo o człowieku. Zróbmy więc sobie antrakt na zastanowienie się nad sobą.

Być młodym, pięknym i bogatym – tym oklepanym powiedzonkiem ludzie zbywają często pytanie, o czym marzą. Ale pytanie wcale nie jest banalne, a problemów zawartych w zdawkowej odpowiedzi – całe mnóstwo. No bo doskonale zdajemy sobie sprawę – a psychologia to tylko potwierdza – że ani młodość, ani uroda, ani bogactwo nie są warunkami koniecznymi czy wystarczającymi do szczęścia. A znowu szczęście – czy aby na pewno jest tym, do czego człowiek w swoim życiu dąży i dążyć powinien?

Od starożytności najtęższe umysły drążą kwestię, czym jest szczęśliwe i udane życie. W dzisiejszych teoriach psychologicznych pobrzmiewają echa szkół filozoficznych – cyrenajaskiej i arystotelesowskiej. Dla zwolenników pierwszej, czyli podejścia hedonistycznego, istota sprawy sprowadzała się do tego, by życie przysparzało człowiekowi więcej radości i przyjemności niż bólu i przykrości. Dla drugich – poszukiwaczy eudajmonii – miarą szczęścia było osiąganie celów wartych starań, co daje poczucie sensu życia niezależnie od doznanych cierpień i zawodów.

Dziś nie tylko psychologia, lecz także wszelkie nauki społeczne operują pojęciem dobrostanu. Jak osiągnąć ów well-being – legendarny i pożądany? Czy radość życia jest czymś głęboko zakorzenionym w osobowości człowieka, czy też można jej się w sobie doszperać i ją udoskonalić? Dlaczego jedne społeczeństwa są szczęśliwsze od innych?

Choć z pozoru od antyku zmieniło się wszystko – język, warsztat badawczy i narzędzia pomiaru, jakimi dysponują badacze i myśliciele – to pytanie pozostaje otwarte: jak być szczęśliwym, będąc zaledwie relatywnie zdrowym, niezupełnie młodym i względnie bogatym? Bo, nie oszukujmy się, przecież w takim właśnie stanie znajduje się większość spośród nas. Zapewniamy: sprawa jest dość trudna, ale bynajmniej nie beznadziejna.